Programowanie dla dzieci w języku Scratch

Programowanie to dziedzina, którą zajmują się już nie tylko dorośli. Coraz częściej naukę kodu rozpoczynają dzieci. Branża programistyczna cały czas dynamicznie się rozwija i owszem – dla dzieci nauka programowania od podstaw może być startem w zawodzie przyszłości. Jednak nauka programowania ma także wiele innych zalet, np. uczy kreatywnego i logicznego myślenia, a to wszystko w formie zabawy. Przykładem sprawdzonego programu dla dzieci jest Scratch. Dlaczego warto rozpocząć naukę z kodowania w tym programie?

Czym jest język programowania Scratch?

Scratch jest językiem programowania przedstawionym w formie wizualnej. Jest to opcja najbardziej przystępna dzieciom, dzięki czemu najmłodsi chętnie z niego korzystają. Scratch został zaprojektowany przez Mitchela Resnicka oraz zespół z jego firmy MIT Media Lab, który jest między innymi twórcą zabawek edukacyjnych z serii Lego MindStorm. Elementem charakterystycznym Scratcha są kolorowe klocki, którymi składa się cały kod. W tym języku nie wpisuje się kolejno każdej komendy, ale układa gotową formułę za pośrednictwem barwnych bloków. Badania pokazują, że taki sposób nauki – poprzez zestawienie obrazu i słowa – jest efektywniejszy i łatwiejszy do zapamiętania. Język programowania Scratch umożliwia tworzenie krótkich animacji, gier, a nawet muzyki. Jest to darmowy program, który można uruchomić na przeglądarce internetowej, a dzieci mogą w narzędziu założyć własne konto, w którym będą zapisywały się tworzone przez nich projekty. Internetowy charakter tego programu umożliwia interaktywne działania, którymi można dzielić się z innymi użytkownikami. Wobec tego Scratch to swego rodzaju społecznościowy serwis, za którego pośrednictwem młodzi programiści mogą chwalić się swoimi pracami, dyskutować o nich i tworzyć nowe projekty. Zdefiniowane komendy w formie kolorowych puzzli ułatwiają naukę programowania, nie powodują stresu i poczucia rezygnacji. Dziecko uczy się przez zabawę, dzięki czemu nie zniechęca się już na starcie, a za to z zaciekawieniem pokonuje kolejny poziomy programistycznego wtajemniczenia.

Nauka programowania przez zabawę

Dzieci szybciej przyswajają wiedzę niż osoby dorosłe. Są chłonne wiedzy i łatwiej uczą się nowych i trudnych zagadnień. Najmłodszych w dzisiejszych czasach trudno oderwać od komputerów i smartfonów. Szybciej wchodzą w ten technologiczny świat. Warto, aby poznały go od podstaw, zrozumiały i ujarzmiły. Dzieci można zachęcać do poznawania zagadnień informatycznych i programistycznych, nie tylko po to, aby miały łatwiejszy start w przyszłości, ale przede wszystkim po to, by poznały zasady działania gier i aplikacji, z których dziecko na co dzień korzystają. Programowanie dla dzieci w Scratch to jeden ze sposobów na to, by w sposób przystępny i interesujący pokazać najmłodszym, że mają władzę nad maszynami i wpływ na to, co tworzą. Jak zacząć programować w Scartch? Tak naprawdę wystarczy zalogować się na stronie internetowej. Bezpośrednio z serwisu można też ściągnąć wersję na komputer, jednak jest to starsze oprogramowanie. Przy pierwszej lekcji programowania przydatna będzie ikona „Wypróbuj”, która krok po kroku pozwoli przejść przez etapy nauki kodu. W pierwszej kolejności tworzy się postać – i już na samym wstępie dziecko ma do czynienia z kodem. Użytkownik ma dostęp do czytelnego interfejsu, w którym widnieją takie zakładki jak: skrypt, kostiumy, dźwięki. Z pomocą kolorowych bloków umiejscowionych na panelu, tworzymy skrypty z komendami na temat tego, co ma robić daną postać. Postaci te zwane są także duszkami. Taką nazwą określa się także przyciski do obsługiwania postaci. Program jest na tyle intuicyjny, że dziecko w prosty sposób może się go nauczyć. Kolorowe i obrazowe tutoriale w łatwy sposób prowadzą po narzędziu, dzięki czemu najmłodsi mogą kolejno zdobywać kolejne poziomy wiedzy.

Dlaczego język Scratch?

Program Scratch stworzony został specjalnie z myślą o najmłodszych, dlatego jest barwny i intuicyjny. Ale! Nauka programowania z jego pomocą przebiega na tyle sprawnie, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby z tego narzędzia korzystały także osoby dorosłe. Scratch jest najpopularniejszym narzędziem do nauki programowania, gdyż jest łatwy w obsłudze, a dzieci chętnie z niego korzystają. Zalety nauki programowania w Scratch:

• Algorytmy w puzzlach – użytkownik nie musi uczyć się linijek kodu na pamięć. Kolorowe puzzle ułatwiają zapamiętywanie i w sposób intuicyjny dziecko przyswaja nową wiedzę. Najmłodsi wdrażają się w myślenie algorytmiczne, ale w łatwy i przystępny sposób.
• Przyjemny wygląd – program jest tak skonstruowany, aby był przyjemny dla oka. Ma formę multimedialnej gry, więc dzieci przechodzą przez kolejne jej etapy, a zarazem uczą się algorytmów i kodu.
• Możliwość tworzenia – podstawy programowania dla dzieci są fascynujące jeszcze z jednego powodu. W narzędziu Scratch dziecko widzi postępy swojej pracy. Maluchy mają realny wpływ na to, co tworzą, co zwiększa ich determinację i chęć nauki.
• Mała społeczność – program Scratch uczy nie tylko logicznego myślenia, ale też pracy w grupie, wspierania się w projektach, wzajemnej pomocy. Ten język programowania dla dzieci tworzy małą społeczność. Użytkownicy mogą się komunikować między sobą, inspirować, chwalić swoimi pomysłami i podnosić swoje umiejętności dzięki wymianie wiedzą.
• Zabawa dla całej rodziny – choć Scratch przyjmuję formę kolorowych kafelek i swym wyglądem zachęca bardziej dzieci niż osoby starsze, to program jest tak skonstruowany, że z powodzeniem mogą z niego korzystać dorośli. Wspólne programowanie może być sposobem na spędzenie czasu w rodzinnym gronie przy zabawie w rozwiązywanie logicznych łamigłówek.

W jakim wieku można zacząć kurs programowania?

Kurs programowania dla dzieci można rozpocząć już między 4 a 5 rokiem życia. Wielu opiekunów uważa, że to bardzo wczesny wiek, ale tak naprawdę większość maluchów ze smartfonów i laptopów korzysta już wcześniej. Rodzice zazwyczaj za pośrednictwem strony YouTube puszczają dzieciom bajki, a maluchy po krótkim czasie potrafią same obsłużyć stronę i włączyć kolejną bajkę. Postęp technologiczny jest nieunikniony. Dzieci z nim wzrastają, dlatego warto pokazać im, że komputer z dostępem do internetu, jest narzędziem, które ma nam służyć, a nie przejmować kontrolę. Języki programowania dla dzieci wskazuje im, że mają realny wpływ na to, co tworzą. Takie programy jak Scratch pokazują dziecku od podstaw, jak działa technologia. Pozwala to nie tylko się z nią oswoić, ale też zwiększa świadomość. Może to zaprocentować w niedalekiej przyszłości rozsądniejszym i bezpieczniejszym korzystaniem z internetu. Tak więc dzieci mogą już uczyć się programowania, gdy mają 4-5 lat, ale program Scratch najbardziej zalecany jest użytkownikom od 8 roku życia.

Dlaczego warto uczyć się programowania?

Może powstać pytanie – po co? Czy kilkuletnie dziecko nie jest za małe, aby zacząć naukę programowania? Czy, aby to nie za wcześnie? Otóż – nie. Kodowanie nie wiąże się tylko z myśleniem o przyszłości i ewentualnym zawodem. Badania pokazują, że programowanie bardzo dobrze wpływa na rozwijanie kreatywności i logicznego myślenia (w takim samym, a nawet większym stopniu niż gra w szachy). To umiejętność, która przydaje się w każdej dziedzinie życia i na różnych etapach edukacji. Jakie jeszcze są plusy kodowania:

• uczy pracy w grupie,
• pogłębia dociekliwość,
• uczy cierpliwości i próbowania ponownie, jeśli coś nie wyjdzie,
• jest angażujące,
• umożliwia tworzenie czegoś od podstaw,
• uczy analitycznego myślenia,
• wpływa na myślenie przestrzenne i nieschematyczne,
• uczy samodzielnego myślenia i rozwiązywania problemów,
• jest to gimnastyka dla mózgu.

Od czego zacząć programowanie?

Przede wszystkim nic na siłę – pokaż dziecku, że programowanie jest fajne, ale jeśli maluch stwierdzi, że to nie dla niego, to nie próbuj go do tego przekonywać. Takie postępowanie może kompletnie zniechęcić do uczenia się nowych rzeczy. Scratch jest świetnym programem, ale nie jedynym. Dziecko chętnie uczy się programowania np. za pośrednictwem gry Minecraft czy zajęć z robotyki. Łączy się tym sposobem zabawę z nauką, a dzieci nawet nie odczuwają presji związanej z poznawaniem nowych i trudnych technologicznie zagadnień. Taka nauka mocno je angażuje i sprawia radość.